OBŁĘD ZDROWEGO ODŻYWIANIA

Zaburzenia odżywiania zaliczane są do chorób psychicznych, a u ich podłoża podkreśla się zmiany społeczno-kulturowe, m.in. wszechobecne promowanie w mediach szczupłej sylwetki czy popularyzowanie reklam zdrowej żywności. Przestrzeganie zasad racjonalnego żywienia pozytywnie wpływa na stan zdrowia, jednak przesadne dbanie o dietę może okazać się szkodliwe. Myśląc o zaburzeniach odżywiania najczęściej na myśl przychodzi anoreksja i bulimia. W dzisiejszym artykule przybliżymy inne, groźne zaburzenie żywieniowe- ortoreksję. Mimo, że wszystkie wymienione charakteryzują się odmiennym przebiegiem i objawami, łączy je jedna cecha... obsesja na punkcie jedzenia.

Ortoreksja… co to jest?

Ortoreksja (łac. orthorexia nervosa) pochodzi od greckich słów orto (słuszny, prawidłowy, właściwy) oraz oreksis (apetyt). Określana jest jako „patologiczna fiksacja na spożywaniu właściwej i zdrowej żywności”. Chorzy stopniowo ograniczają spożywanie kolejnych produktów spożywczych, uważanych za niekorzystnie wpływające na ich stan zdrowia. Zaczyna się niewinnie... od odstawienia pojedynczych produktów czy unikania mniej zdrowych sposobów obróbki cieplnej produktów żywnościowych np. smażenia. W dalszej kolejności przechodzi to w rygorystyczne ograniczenia żywieniowe, prowadzące do groźnych powikłań zdrowotnych- spadek masy ciała, niedożywienie, a nawet śmierć. Oczywiście nie w każdym przypadku rezygnacja z określonych produktów czy grup żywieniowych jest niebezpieczna i patologiczna. Ortoreksją można nazwać stan, gdy dieta staje się ucieczką od prawdziwego życia. Cały dzień chorego wypełnia się planowaniem, kupowaniem i przygotowywaniem posiłków. Odstępstwo od tego reżimu słono kosztuje- wzbudza w ortorektyku poczucie winy, skutkujące jeszcze większym zaostrzeniem diety.  

 

Życie ortorektyka

Ortorektycy to perfekcjoniści. Ściśle dążą do realizacji wyznaczonych celów. Ich standardy zachowania w każdym aspekcie życia są tak wysokie, że sprostanie im jest niemal niemożliwe. Dlatego przewżnie nie są osobami towarzyskimi, koncentrują się na sobie. Ortorektyk-perfekcjonista nie może pozwolić sobie na popełnianie jakichkolwiek błędów, a ostre i stanowcze zasady praktykowane w życiu codziennym, stosowane są także w jadłospisach.

Celem osób chorujących na ortoreksje nie jest szczupła sylwetka, tak jak w przypadku anoreksji. Nie koncentrują się na ilości spożywanego jedzenia, lecz na jego jakości. Dbają, aby spożywana żywność była jak najmniej przetworzona, a sposób przygotowania jak najbardziej bezpieczny dla zdrowia, dlatego też wszystkie posiłki przygotowują samodzielnie. Jedzenie konsumują wolno i wielokrotnie przeżuwają każdy kęs. Wszystkie produkty potencjalnie zagrażające zdrowiu wyłączają z diety. Dla ortorektyków ważny jest także sprzęt wykorzystywany do przygotowywania posiłków oraz technika. Chorzy unikają wyjść do restauracji czy barów, obawiają się spotkań rodzinnych i towarzyskich, a jeśli muszą wyjść to zabierają ze sobą swoje posiłki. Prowadzi to do izolacji od społeczeństwa. Często oceniają ludzi na podstawie ich wyborów żywieniowych, a najlepiej czują się w towarzystwie innych ortorektyków.

 

Powikłania i leczenie

Mimo, że w przeciwieństwie do anorektyków, osoby cierpiące na ortoreksję skoncentrowani są na jakości, a nie ilości spożywanych posiłków, to konsekwencje zdrowotne tego zaburzeniu mogą być tak samo groźne jak w przypadku anoreksji. Ortoreksja prowadzi do znacznego spadku masy ciała, a w konsekwencji do niedożywiania. Powikłania ortoreksji mogą bezpośrednio zagrażać życiu. Chorzy wybierają zdrową, nieprzetworzoną żywność, jednak spożywając tylko wybrane produkty narażają organizm na niedobory niezbędnych substancji odżywczych, np. żelaza, witaminy B12 czy białka. Konsekwencje tych działań to m.in. ogólne osłabienie, spadek masy ciała, kwasica metaboliczna (efekt zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej), brak miesiączki u kobiet, obniżenie nastroju, aspołeczność oraz ogólny dyskomfort życia. Ortoreksja może prowadzić do rozwoju anoreksji czy bulimii. 

Specjaliści zalecają leczenie składające się z terapii poznawczo-behawioralnej oraz farmakoterapii. Niestety chorzy rzadko udają się do psychologa czy psychoterapeuty. Racjonalna dieta, ułożona przez dietetyka powinna również być podstawą leczenia ortoreksji. Ważne jest także wsparcie najbliższych osób.

 

Ortoreksja to groźna choroba, która może długo rozwijać się niezauważona. Przestrzeganie zasad prawidłowego odżywiania to element, który powinien gościć u każdego człowieka i nie ma w tym nic złego, pod warunkiem, że dbałość o zdrowe odżywianie nie przerodzi się w obsesję.

 

 foto: Freepik.com