WITAMINOWY NIEZBĘDNIK - WIT. B12

Niezbędna nie tylko do produkcji erytrocytów, ale jest też ważnym koenzymem w reakcjach metylacji. Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera, a przy okazji podnosi odporność na stres i koi nerwy.

Budowa i wchłanianie kobalaminy

Witamina B12 obejmuje grupę związków tzw. korynoidów, które zawierają w swojej budowie pierścień koryny, nukleotyd dimetylobenzoimidazolowy oraz kobalt jako atom centralny. W ludzkim organizmie występują 3 główne kobalaminy: adenozylokobalamina, metylokobalamina i hydroksykobalamina. 

Kobalaminy w surowicy krwi są związane ze specyficznymi białkami tzw. transkobalaminami. We krwi główną formą jest metylokobalamina, a w tkankach adenozylokobalamina. Dzienne zapotrzebowanie dla dorosłej osoby wynosi 2,4 µg.

W farmakoterapii wykorzystuje się cyjanokobalaminę, która jest syntetyczną formą witaminy B12. Jest stabilnym związkiem i łatwo ulega przekształceniu w formy koenzymatyczne, czyli adenozylokobalaminę i metylokobalaminę. 

Witaminę B12 znajdziemy w produktach odzwierzęcych, również związaną w postaci kompleksów z białkami. W kwaśnym środowisku żołądka uwalniania jest wolna kobalamina, która łączy się z glikoproteiną R wydzielaną przez błonę śluzową żołądka. W jelicie cienkim po zadziałaniu enzymów produkowanych przez trzustkę, trawiona jest glikoproteina R. Umożliwia to połączenie się witaminy B12 z czynnikiem wewnętrznym (inaczej czynnik IF lub czynnik Castle’a), który daje możliwość przyswojenia tej witaminy. W tej postaci kobalamina jest wchłaniania w jelicie krętym. 

Funkcje i skutki niedoboru kobalaminy

Witamina B12 uczestniczy w procesie metylacji. Metylacja jest procesem przekazywania grupy metylowej między molekułami. Jest potrzebna do syntezy DNA i RNA, produkcji energii (ATP), budowy ścian komórkowych, eliminacji histaminy czy tworzenia komórek odpornościowych. Stąd obecność witaminy B12 w codziennej diecie musi być traktowana priorytetowo. 

Ponadto, witamina B12 jest niezbędna do powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym i osłonek komórek nerwowych, a także tworzenia przekaźników nerwowych. Bierze również udział w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów. Wraz z kwasem foliowym stabilizuje genom człowieka. 

Niedobory pojawiają się u Pacjentów z zaburzeniami wchłaniania, u wegan i wegetarian oraz w przypadku interakcji z lekami. Ich skutkiem mogą być zaburzenia w procesie krwiotworzenia (niedokrwistość megaloblastyczna). Poważniejszym skutkiem niedoboru jest nieodwracalne uszkodzenie centralnego i odwodowego układu nerwowego, mogące powodować neuropatię obwodową czy zwyrodnienia rdzenia kręgowego.

Udowodniono, że brak witaminy B12 oddziałuje negatywnie na procesy metylacji, przez co podwyższa się poziom białka zwanego homocysteiną. Jej wysoki poziom jest czynnikiem ryzyka w chorobach układu krążenia, a ostatnie badania donoszą, że podnosi ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera. 

 

Istotne znaczenie dla zachowania prawidłowych funkcji układu nerwowego i krwiotwórczego ma odpowiednie wysycenia organizmu witaminą B12. Jest ona jedyną witaminą, której synteza zachodzi tylko w komórkach prokariotycznych. Konieczna jest jej obecność w codziennej diecie, a to umożliwią nam produkty pochodzenia zwierzęcego lub odpowiednia suplementacja.