HASHIMOTO W PIGUŁCE

Choroba Hashimoto to przewlekłe zapalenie tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że układ odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki. Eksperci szacują, że w Polsce na tę jednostkę chorobową cierpi nawet 800 tysięcy osób! Na czym polega jej leczenie? Czy dieta ma istotny wpływ na wyeliminowanie objawów?

Patogeneza
Zaburzona praca układu odpornościowego, który niszczy własne tkanki oraz komórki determinuje patogenezę tej choroby. W tym przypadku celem ataku jest gruczoł tarczycy. Dochodzi do zaburzeń produkcji jej hormonów, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju niedoczynności. Zachorowalność na tę chorobę jest zależna przede wszystkim od predyspozycji genetycznych, a wiele wskazuje również na czynniki środowiskowe, takie jak: infekcje, niektóre leki (na przykład amiodaron), dym tytoniowy, wysokie spożycie selenu oraz jodu.

Objawy
Mają bardzo różnorodny charakter, zależą od czasu trwania i stopnia rozwoju choroby.
Do najbardziej charakterystycznych zalicza się:
- zmęczenie,
- suchość skóry,
- wypadanie włosów,
- bladość,
- ciągłe uczucie zimna,
- obfite lub nieregularne miesiączki,
- trudności z koncentracją i myśleniem,
- spowolniony metabolizm,
- zaparcia.

Rozpoznanie
Pacjenci, u których występuje podejrzenie choroby Hashimoto, kierowani są na badania laboratoryjne, gdzie wykonuje się:
- oznaczenie poziomu TSH w surowicy (jego podwyższenie występuje w niedoczynności tarczycy),
- oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO i anty-TG (przekroczenie normy pozwala przypuszczać rozwijające się przewlekłe zapalenie tarczycy),
- oznaczenie poziomu hormonów tarczycy – tyroksyny (fT4) i trójjodotyroniny (fT3) w surowicy (zbyt niskie stężenie oznacza niedoczynność tarczycy).
Lekarz może także zalecić badanie USG tarczycy, aby sprawdzić jej wielkość i strukturę.

Farmakoterapia
Pacjentom podaje się lewotyroksynę, która jest syntetyczną wersją tyroksyny (T4). Zapobiega wzrostowi stężenia TSH. Ważne, aby lek przyjmować na czczo, 30 minut przed śniadaniem, aby nie zaburzyć jego wchłaniania. Dawki lewotyroksyny dobierane są indywidualnie, a w Polsce dostępnymi lekami są: Euthyrox i Letrox.

Dieta w Hashimoto
Dbałość o prawidłową dietę i styl życia pozwala pacjentom wyeliminować objawy choroby. Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu żywienia, który jest rekomendowany w Hashimoto. W każdym przypadku dieta powinna być:
- indywidualnie dostosowana do potrzeb pacjenta, preferencji żywieniowych lub schorzeń współistniejących,
- oparta o zasady Piramidy Zdrowego Żywienia.

- Warzywa i owoce
Instytut Żywności i Żywienia zaleca w ciągu dnia spożywać przynajmniej 400 g warzyw i owoców.
Osoby z przewlekłym zapaleniem tarczycy, powinny zwrócić uwagę na produkty zawierające goitrogeny (substancje wolotwórcze), które są związkami antyodżywczymi, hamującymi wchłanianie składników odżywczych z pożywienia. Mogą wiązać się z jodem i hamować syntezę hormonów tarczycy. Nie trzeba z nich jednak całkowicie rezygnować! Ich zawartość zmniejsza się o ok. 30% pod wpływem obróbki termicznej. Do produktów szczególnie obfitujących w goitrogeny zalicza się: brokuły, brukselkę, kalafior, jarmuż, gorczycę, rzodkiewkę, brukiew, kalarepę.
Produktów sojowych natomiast należy unikać na ok. 4 h po spożyciu leków, aby nie zmniejszyć ich wchłaniania.

- Nabiał i gluten
Mleka i produktów zbożowych, zawierających gluten powinno się unikać tylko w przypadku alergii na białko mleka krowiego lub zdiagnozowanej celiakii. W innym przypadku wykluczenie tych produktów z diety jest nieuzasadnione. Osobom, które zmagają się z nietolerancją laktozy, zaleca się korzystnie produktów jej pozbawionych.
Sięgając po produkty zbożowe, należy wybierać te pełnoziarniste, które są źródłem błonnika i witamin z grupy B. Z racji tego, że Hashimoto wpływa na zahamowanie mineralizacji kości, istotne jest dostarczenie odpowiedniej ilości wapnia. W jadłospisie należy zatem uwzględnić mleko, fermentowane produkty mleczne oraz twaróg.

- Selen i cynk
Ich podaż w diecie jest niezwykle istotna! Selen wpływa na zmniejszenie poziomu przeciwciał i zwiększenie produkcji hormonu tarczycy. Z tego powodu w diecie osób, chorujących na Hashimoto nie może zabraknąć orzechów brazylijskich i ryb (przynajmniej dwa razy w tygodniu). Dodatkowo, produkty te są dobrym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, które wykazują działanie przeciwzapalne. Cynk z kolei wywiera istotny wpływ na regulację funkcjonowania układu immunologicznego, a jego niedobry mogą prowadzić do obniżenia poziomu FT3 i FT4.
Głównym źródłem cynku jest żywność pochodzenia:
- zwierzęcego (mięso, jaja, wątroba, ryby, ostrygi),
- roślinnego (nasiona dyni, słonecznika, otręby pszenne, kiełki pszenicy, a także cebula i czosnek).

Co należy wykluczyć z diety?
Tak jak w tradycyjnej, zdrowej diecie wykluczyć należy produkty wysokoprzetworzone, które wpływają na przyrost masy ciała. Fast-foody, duże ilości słodyczy, słonych przekąsek i gazowanych napojów nie są pożądane w jadłospisie! Dobrym rozwiązaniem jest przygotowywanie własnych burgerów, frytek czy domowych ciast.

Diagnoza Hashimoto to nie wyrok! Odpowiednie leczenie farmakologiczne i dbałość o codzienne menu wiąże się z wyeliminowaniem objawów. Sposób żywienia w tej jednostce chorobowej nie zakłada restrykcji lub całkowitej zmiany dotychczasowych nawyków! Dieta powinna opierać o podstawowe zasady zdrowego żywienia, obfitować w warzywa i owoce, a bez uzasadnienia nie powinno się eliminować produktów zawierających mleko i gluten.