DZIEŃ, W KTÓRYM TRADYCYJNIE OBJADAMY SIĘ PĄCZKAMI - POZNAJCIE HISTORIĘ TŁUSTEGO CZWARTKU

Ulubione święto wielu Polaków — Tłusty Czwartek. Ten jeden dzień w roku, który stanowi doskonałą wymówkę do słodkiego obżarstwa. Nie zawsze jednak obchody Tłustego Czwartku przypominały te, które znamy współcześnie, a sama forma pączków zmieniała się przez lata, aby finalnie przybrać ten popularny już teraz, okrągły kształt. Pączek to nie tylko synonim dobrego smaku, ale i bomba kalorii, dlatego obecnie dzięki niewielkiej dozie kreatywności w kuchni, powstają zdrowsze alternatywy tej popularnej przekąski.

Historia Tłustego Czwartku

Geneza obchodów Tłustego Czwartku sięga okresu starożytności, kiedy to z okazji obchodów przełomu zimowo — wiosennego smażono pierwsze pączki i ucztowano, nie oszczędzając sobie tłustych potraw i napitków. 

Zwyczaj jedzenia pączków w Tłusty Czwartek pojawił się w polskich miastach i dworach prawdopodobnie już w XVII wieku, natomiast do wsi przywędrował pod koniec XIX wieku. Wiadomo również, że już w czasach przedchrześcijańskich istniała tradycja spożywania tłustych wypieków podczas różnych okazji.

Kto wymyślił pączka?

W literaturze znajdziemy informację, że po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego recepturę wyrabiania pączków przejęli mnisi, którzy udoskonalili przepis wyrabiania tego popularnego deseru.

Co ciekawe, pierwotna forma pączka była daleka od tej obecnej, którą znamy na co dzień. Pierwsze pączki wyrabiane były z twardego ciasta chlebowego z dodatkiem słoniny i boczku. Zwyczajowo pączki na słono okraszano również skwarkami.

Na słodkie pączki musieliśmy niestety dość długo poczekać, ponieważ dopiero pod koniec średniowiecza, prawdopodobnie pod wpływem receptur kuchni arabskiej, pojawiły się pierwsze pączki oblane miodem.

Polskie tradycje związane z Tłustym Czwartkiem

W Polsce tradycyjnie dzień pączka obchodzi się obecnie w ostatni czwartek przed Wielkim Postem, czyli 52 dni przed Wielkanocą.

Tłusty Czwartek znany był również jako mięsopusty, podczas których ludzie oddawali się różnym uciechom, ucztom i zabawom. Spożywano wtedy pampuchy, które bez dodatku drożdży nie miały tej delikatnej i dobrze nam znanej sprężystości.

W Małopolsce Tłusty Czwartek był dawniej nazywany combrowym czwartkiem, podczas którego przekupki urządzały na rynku miasta zakrapianą zabawę z tańcami.

Tłusty czwartek na świecie

Co ciekawe, nie tylko w Polsce obchodzi się dzień słodkiej nadwyżki kalorii. Różne kraje na świecie również świętują rozmaite ,,formy Tłustego Czwartku”. We Francji zwyczajowo obchodzi się tłusty wtorek, zwany również Mardi Gras. Francuzi jedzą wówczas małe pączki, gofry i naleśniki z likierem pomarańczowym.

Podobnie w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Kanadzie i Nowej Zelandii, gdzie świętuje się naleśnikowy wtorek. W Szwecji wypieka się natomiast semle, czyli drożdżowe bułeczki nadziewane marcepanem i bitą śmietaną.

Pączek wiele ma twarzy — jakie rodzaje pączków jada się w różnych rejonach świata?

Tradycyjny polski pączek jedzony z okazji Tłustego Czwartku jest smażony na smalcu, wypełniany marmoladą różaną i polewany obficie lukrem.

W Niemczech spróbujemy bismarck-ów, czyli pączków, które bardzo przypominają nasze, polskie wyroby cukiernicze obsypane cukrem pudrem i wypełnione marmoladą lub dżemem.

We Włoszech królują natomiast bomboloni, czyli pączki pochodzące z Toskanii, wypełnione kremowym nadzieniem wypływającym na czubku.

Hiszpania może poszczycić się churrosami, czyli smażonymi na głębokim tłuszczu, pałeczkami z ciasta parzonego o nietypowym kształcie, obsypanymi cynamonem i cukrem. Zwyczajowo zanurza się je w płynnej, gorącej czekoladzie lub cafe con leche.

W Korei, Chinach i Japonii spożywa się na przykład niewielkie, posypane cukrem pączki ,,an’’ z nadzieniem z czerwonej fasoli.

Mieszkańcy Grecji i Cypru jadają małe, smażone na głębokim tłuszczu pączuszki - loukoumades,  oblane miodem i posypane cynamonem.

Amerykańskie donuty w różnych odsłonach skradły serce już niejednego europejczyka.

Z kolei, w Turcji można spróbować odmiany pączka z jajecznego ciasta — tulumba, wyciskanego na gorący olej, a następnie zanurzanego w słodkim syropie.

Pączek okiem dietetyka

Pomimo przyjemnego zwyczaju spożywania dużej ilości pączków w jeden dzień w roku, skutki nadwyżki kalorycznej tej słodkiej rozpusty wciąż spędzają sen z powiek osób stosujących dietę redukcyjną.

Ile kalorii ma zatem tradycyjny pączek?

W ogólnym rozrachunku pączek z lukrem i dżemem ważący 70 g dostarcza 291 kcal. Aby spalić jednego pączka, musimy na przykład:

• jeździć na rowerze przez 60 min.,
• biegać na bieżni przez ok. 30 min.,
• intensywnie jeździć konno przez 50 min.,
• aktywnie pływać przez ok. 40 min.,
• spacerować przez 1 h i 30 min.

Dobra wiadomość jest taka, że w dzisiejszych czasach nie musimy się ograniczać do jednego rodzaju pączka, a dostępność wielu zdrowych alternatyw produktów spożywczych daje szerokie pole do eksperymentowania w kuchni.

Wśród zdrowszych alternatyw tego popularnego wyrobu cukierniczego możemy znaleźć między innymi:

• domowe pączki w pieczonej wersji,
• pieczone pączki twarogowe,
• pieczone pączki na mące kokosowej,
• pieczone, wegańskie pączki z mlekiem ryżowym,
• pieczone pączki na bezglutenowej mące owsianej i wiele innych.

Podsumowanie

Geneza Tłustego Czwartku ma swój początek już w okresie starożytności. W Polsce  pierwowzór pączka był początkowo serwowany na słono z dodatkiem mięsa i skwarków. Obecnie tradycyjne, polskie pączki zawdzięczają swoją sprężystość i puszystość dodatkowi drożdży, a rumianą, chrupiącą skórkę smażeniu na głębokim smalcu.

Pączki należą do produktów spożywczych o dużej gęstości energetycznej, dlatego powstało wiele zdrowszych, pieczonych zamienników tej popularnej przekąski. Warto jednak zaznaczyć, że stosując na co dzień zasady zdrowego żywienia, możemy z powodzeniem spróbować kilku pączków bez obaw o skutki nadwyżki kalorycznej.