WYSOKOBIAŁKOWA ROŚLINA: SOJA

Życia bez soi nie wyobrażają sobie przede wszystkim wegetarianie ze względu na wysoką zawartość białka. Ostatnio jej właściwości zdrowotne zostały docenione również przez mięsożerną część populacji.

Soja jest jednym z pięciu podstawowych pokarmów roślinnych w kuchni azjatyckiej, zaraz za ryżem, pszenicą, jęczmieniem i prosem. Według pierwszych autorów produkcje soi zlokalizowano w Chinach, w późniejszym okresie pojawiła się w Japonii, Indonezji, na Filipinach, w Wietnamie, Tajlandii, Malezji, Birmie, Nepalu i w Indiach. W tych krajach soja zajmuje szczególne miejsce w narodowym menu i określana jest mianem „świętej rośliny”. Rozprzestrzenienie soi na całym świecie to zasługa handlowych tras lądowych. W Europie oraz Stanach pojawiła się na początku XX wieku i w tym też okresie przestała uchodzić za roślinę pastewną. 

Ziarna soi są przeważnie zielone – jednak na rynku dostępny jest również gatunek soi żółtej, czerwonej oraz czarnej. Powszechnie uważa się, że soja jest wszechstronną rośliną, ponieważ oprócz spożywania surowych ziaren może być przetwarzana na rozmaite sposoby i stanowić główny składnik wielu potraw i tradycyjnych dań. Wysoka zawartość białka czyni soję idealnym pokarmem dla wegetarian oraz wegan. Bardzo często jest również wybierana przez osoby będące na diecie, które unikają źródeł białka pochodzenia zwierzęcego. Ponadto soja zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy podobne do tych znajdujących się w mięsie.  

Jedzenie soi wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi – dotyczy to znacznej poprawy metabolizmu, ochrony organizmu przed zachorowaniem na przewlekłe choroby, a nawet niektóre rodzaje nowotworów, zmniejszenia objawów i skutków menopauzy (zwłaszcza częstotliwości uderzeń gorąca), poprawienia funkcjonowania układu pokarmowego, wzmocnienia kości, usprawnienia krążenia, ujędrnienia ciała oraz złagodzenia zmarszczek. Soja może również chronić przed szkodliwym działaniem słońca, a nawet zmniejszyć zwiotczenie skóry. Istotna jest również skuteczność soi w obniżaniu złego poziomu cholesterolu oraz stabilizacji poziomu cukru we krwi. 

Lekarze oraz dietetycy zalecają również spożywanie soi kobietom w ciąży ze względu na wysoką zawartość kwasu foliowego, który chroni niemowlęta przed wrodzonymi wadami i zapewniają zdrowie. Obecnie przeprowadzane są liczne badania, które mają potwierdzić skuteczność soi w zapobieganiu oraz leczeniu cukrzycy dzięki wysokiej zdolności do stabilizacji poziomu insuliny w organizmie. 

Soja jest doskonałym źródłem cennych składników odżywczych, w tym minerałów, związków organicznych, witamin oraz przeciwutleniaczy. W tych niewielkich ziarnach znajdziemy spore ilości wcześniej wspomnianego białka oraz błonnika. Soja dostarcza do organizmu również witaminę K, E, PP, kompleks witamin z grupy B oraz żelazo, mangan, fosfor, potas, miedź, magnez,  cynk, selen, wapń. Ziarna soi to także pokłady zdrowego tłuszczu – niska zawartość tłuszczów nasyconych, a przewaga wielonienasyconych.

Pomimo wielu korzyści zdrowotnych przy spożyciu soi należy zachować umiar, ponieważ w nadmiarze może wywołać pewne negatywne skutki. Dotyczy to głównie mężczyzn: badania potwierdzają, że obecność fitoestrogenów w ziarnach może zaburzyć u nich równowagę hormonalną, a nawet prowadzić do niepłodności.  Oczywiście takie skutki uboczne dotykają niewielkiej części osób, a soja powszechnie i na całym świecie jest uznana za jedną z najzdrowszych żywności. Soja występuje również w popularnej postaci mleka oraz tofu.