OSTEOPOROZA - CICHY ZŁODZIEJ KOŚCI
Osteoporoza jest podstępną chorobą. Rozwija się bezboleśnie, praktycznie bezobjawowo aż do czasu pojawienia się jej skutków, czyli złamań osteoporotycznych. Może uderzyć w każdym wieku, ale występuje głównie u osób powyżej 50 roku życia, przy czym dotyka częściej kobiet (21%) niż mężczyzn (6%).
- DEFINICJA: Obecnie, według amerykańskiego stanowiska National Osteoporosis Foundation i National Institutes of Health, osteoporoza „to choroba szkieletu, charakteryzująca się upośledzoną wytrzymałością kości, co powoduje zwiększone ryzyko złamania”.
Definicja WHO mówi o osteoporozie jako „chorobie szkieletu, charakteryzującej się niską masą kości, zaburzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej prowadzącej do wzmożonej łamliwości kości i złamań”.
- PRZYCZYNY: Patogeneza osteoporozy jest bardzo złożona. Głównym winowajcą są zaburzenia w metabolizmie kostnym i narastająca wraz z wiekiem przewaga procesów resorpcji kostnej nad procesami kościotworzenia. Powoduje to ubytek masy kostnej, ograniczenia w procesie naprawy mikrouszkodzeń, a tym samym większe ryzyko złamań osteoporotycznych.
Dla przykładu tak wygląda obrazowe porównianie struktury zdrowej kości (po lewej) i kości dotkniętej osteoporozą (po prawej). Widać charakterystyczne osłabienie struktury przestrzennej kości.
-
PODZIAŁ: Osteoporozę dzieli się ze względu na etiologię i tzw. względną lokalizację.
W utrzymaniu zdrowia tkanki kostnej i profilaktyce osteoporozy istotną rolę pełni zbilansowane odżywianie, z naciskiem na pewne składniki odżywcze oraz aktywność fizyczną.
Jakie składniki warto uwzględnić w profilaktyce osteoporozy?
- WAPŃ: Jest głównym składnikiem mineralnym kości, w 99% występuje właśnie w szkielecie. Dodatkowo odpowiada za procesy krzepliwości krwi, pobudliwość mięśniową czy prawidłowe funkcjonowanie nerwów. Zapotrzebowanie na ten składnik jest zależne od płci i wieku.
Pierwszym źródłem wapnia, które przychodzi na myśl jest mleko i jego przetwory. Ale znajdziemy go też w brokułach czy brukselce, fasoli i migdałach, a także w niektórych rybach z ośćmi – sardynkach czy łososiu. Warto zaznaczyć, że wchłanianie wapnia obniżone jest przy niedoborach witaminy D.
- FOSFOR: W 85% znajduje się w kościach, bardzo ważny jest optymalny stosunek Ca:P. Nadmiar fosforu zmniejsza syntezę witaminy D i zwiększa wydalanie wapnia prowadząc do resorpcji kości. Główne źródła to mięso i ryby, produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych oraz podobnie jak w przypadku wapnia, mleko i jego przetwory.
- MAGNEZ: Odpowiada za prawidłową mineralizację kości, a jego niedobór obniża aktywność witaminy D, co powiązane jest z zaburzoną homeostazą wapnia. Magnez występuje w produktach zbożowych, orzechach i pestkach oraz nasionach strączkowych.
- WITAMINA D: Ma kluczową rolę w metabolizmie trzech powyższych minerałów. Zwiększa przyswajalność wapnia i magnezu w jelitach oraz ich wchłanianie zwrotne w nerkach zapobiegając demineralizacji kości. Stymuluje aktywność osteoblastów (czyli komórek kościotwórczych odpowiedzialnych za wzrost i przebudowę tkanki kostnej), a także zapobiega obniżeniu szczytowej masy kostnej. Źródła pokarmowe witaminy D to przede wszystkim ryby i jaja, a w mniejszych ilościach występuje także w grzybach (kurki, borowiki, pieczarki). Jednak najbardziej wydajne źródło to synteza w skórze pod wpływem promieniowania UVB – teraz jest świetny czas, aby to wykorzystać (wystarczy 15-minutowa ekspozycja na słońcu między godziną 10 a 15).
- WITAMINA K: Podobnie jak witamina D wpływa na zwiększenie aktywności osteoblastów. Witamina K przyciąga i wbudowuje jony wapnia w tkance kostnej. Bogactwo witaminy K znajdziemy w zielonych warzywach liściastych, a syntezę endogenną zapewnia mikroflora jelit.
- AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA: Umiarkowany wysiłek fizyczny pobudza komórki kościotwórcze, przez co ćwiczenia mają wpływ na utrzymanie i zwiększanie masy kostnej, a u osób starszych spowalniają tempo jej utraty.
Podsumowując: profilaktykę osteoporozy od strony żywieniowej oraz odpowiedniej aktywności fizycznej należy wdrożyć już od najmłodszych lat, aby uzyskać wysoką szczytową masę kostną i kontynuować w przypadku osób z grupy ryzyka.
foto pinterest.com
foto freepik.com
Copyright 2024 Dietetykpro - wszelkie prawa zastrzeżone