SYMBOL ŻYCIA ŹRÓDŁEM CENNYCH WARTOŚCI ODŻYWCZYCH

Jajka zawierają białko, tłuszcz i mikroelementy, które odgrywają ważną rolę w podstawowym żywieniu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca oficjalnie, by spożywać od jednego do dwóch jaj dziennie. Niestety nadwrażliwość na jaja kurze jest jedną z najczęstszych alergii pokarmowych, głównie u dzieci i dotyka 0,5–9% populacji. Czy istnieją produkty, które mogą zastąpić je w diecie? W dzisiejszym artykule przygotowaliśmy dla Was wiele ciekawostek dotyczących jaj.

Co kryje w sobie jajo?
Jaja zawierają niezbędne składniki odżywcze, które mają dobroczynny wpływ na zdrowie człowieka. Skład chemiczny tego produktu został dokładnie przebadany ze względu na łatwą dostępność surowca.

Jajko składa się:
- w 58% z białka
- w 30% z żółtka
- w 11% ze skorupy
- w 1% z błon podskorupowych

Samo białko natomiast zawiera blisko 88% wody, 10,5% białek, 1% węglowodanów i 0,5% związków mineralnych. Do najważniejszych białek zalicza się owomukoid, owoalbuminę, lizozym, owotransferynę, cystatynę, owoinhibitor i foswitynę.

Jajka są bogatym źródłem selenu, witaminy D, B6, B12 i minerałów, takich jak cynk, żelazo
i miedź. Żółtka obfitują w rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A, D, E i K oraz lecytynę, która odgrywa istotną rolę w tworzeniu biologicznych ścian komórkowych.

Żółtko, a ma białko?
Zarówno biała część jaja, jak i żółta zawierają białko.
- Żółtko jaja kurzego (20g) = 3,1g białka
- Białko jaja kurzego (35g) = 3,8g białka.
Główną różnicą są jednak kalorie. Podczas gdy pojedyncze żółtko ma 60 kalorii, białko zaledwie... 17! Pominięcie żółtka oznacza, że można uzyskać praktycznie taką samą ilość białka, spożywając mniej kalorii, co bardzo często jest wykorzystywane na dietach redukcyjnych, gdzie np. omlet składa się z jednego żółtka i dwóch białek.

Czy droższe brązowe jaja są zdrowsze od białych?
Brązowe jaja są zwykle droższe niż jaja białe, ale w przeciwieństwie do tego, co można przypuszczać, ich wysoka cena nie ma nic wspólnego z ich jakością. Kosztują więcej, ponieważ kury, które je składają są rasami fizycznie większymi, niż te składające białe jaja i potrzebują po prostu…znacznie więcej paszy.

Świeżość jaj
Skorupki jaj są porowate. Oznacza to, że umożliwiają przepływ powietrza. Można sprawdzić świeżość jaja, umieszczając je w szklance wody. Jeśli unosi się, oznacza to, że jest wypełnione powietrzem, czyli jest stare. Jeśli pozostaje na dnie, jajko jest zwykle bezpieczne do spożycia.

Dlaczego Amerykanie trzymają jaja w lodówce?
W Polsce, jak i w wielu innych krajach chłodzenie jaj nie jest konieczne, dlatego trzymane są w temperaturze pokojowej. Można zauważyć to również w sklepach, gdzie ściągamy je z półek.
Przepisy amerykańskie wymagają natomiast, aby jajka były myte przed sprzedażą, co usuwa wszelką materię organiczną (w tym szkodliwe bakterie), ale także zmywana jest powłoka ochronna, czyniąc skorupkę bardziej porowatą i otwartą na zanieczyszczenia. Z tego powodu jaja muszą być przechowywane w lodówce. Dodatkowo w tym kraju kury nie są szczepione przeciw salmonelli.

Alergia
Jajka są jednym z najczęstszych pokarmów powodujących alergie głównie u dzieci. Jej objawy pojawiają się zwykle od kilku minut do kilku godzin po zjedzeniu jaj lub żywności je zawierającej. Objawy od łagodnych, po ciężkie mogą obejmować np. wysypki skórne, pokrzywkę, przekrwienie błony śluzowej nosa, wymioty lub inne problemy trawienne. W niektórych przypadkach może dojść do zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego.
Większość alergenów występuje w białku jaja. Pięć spośród poznanych składników jaj, czyli: owomukoid, owoalbumina, owotransferyna, lizozym i albumina, wyróżniają się silnymi właściwościami alergennymi i są uznawane za główne alergeny jaja kurzego.
Tak jak przy każdej alergii, najskuteczniejszym sposobem jest dieta eliminacyjna, czyli wykluczenie z jadłospisu jaj pod każdą postacią.

Czym można zastąpić jaja?
Posiadają właściwości wiążące, spulchniające, zagęszczające i są ważnym składnikiem wielu potraw, od wypieków i deserów po majonez i sosy. Osoby, które muszą wyeliminować jaja z jadłospisu, mogą zastąpić je następującymi produktami:
- żelatyna
- drożdże
- siemię lniane
- płatki owsiane
- mąka kukurydziana lub ziemniaczana


Jaja zawierają wiele cennych składników odżywczych, a ze względu na swoje właściwości można je znaleźć w wielu produktach spożywczych. Z jaj przygotować można także wiele różnorodnych potraw.

Na zakończenie przygotowaliśmy kilka propozycji na dania z jajkami, idealne na Wielkanoc! Wszystkie przepisy dostępne są Programie DietetykPro.
Jajka faszerowane smażonym szpinakiem i jajkiem
Jajka faszerowane łososiem
Brokułowa sałatka z jajkiem i pieczywem
Chłodnik z buraka z jajkiem
Żurek Wielkanocny
Jaja w sosie musztardowym z ziemniakami i fasolką szparagową
Sałatka warstwowa z rzodkiewką
Sałatka warstwowa ze śledzi i buraczków




foto: freepik.com